Tanzimat edebiyatı döneminde yapılan yenilikler ve alınan türler nelerdir?
Tanzimat edebiyatı döneminde Batı edebiyatlarından birçok yeni tür ve şekil alınmış; önceleri çevirme, sonraları taklit ve telif etmek suretinde bu türlerde eserler verilmiştir.
Tanzimat edebiyatının temsilcilerinin amacı Batı örneğine göre bir edebiyat yaratmak ve Batı hayatını tanıtmak olduğu için, sanatçıların hepsi edebiyat türlerinin romandan şiire kadar en az birkaçı ile örnekler yazmışlardır. Bu dönemde telif eserler yanında çok sayıda tercüme ve adapte eser de Türk edebiyatına dahil edilmiştir.
Tanzimat edebiyatının temsilcilerinin amacı Batı örneğine göre bir edebiyat yaratmak ve Batı hayatını tanıtmak olduğu için, sanatçıların hepsi edebiyat türlerinin romandan şiire kadar en az birkaçı ile örnekler yazmışlardır. Bu dönemde telif eserler yanında çok sayıda tercüme ve adapte eser de Türk edebiyatına dahil edilmiştir.
Bu dönemde yapılan yenilikler ve alınan türler şunlardır:
Gazete: Bir yayın organı olarak 1831'de çıkmaya başlayan Takvim-i Vakayi, resmî bir gazete idi. Daha sonra yarı resmî olarak 1840'ta İngiliz W. Churchill tarafından Ceride-i Havadis çıkarıldı. İlk edebî ve özel gazete ise 1860 yılında Şinasî ve Agâh Efendi tarafından çıkarılan Tercüman-ı Ahvaldir. Daha sonra Şinasi, Tasvir-i Efkar adlı gazeteyi çıkarır. Bu dönemde yayınlanan diğer gazeteler: Muhbir, Hürriyet, İbret, Devir, Bedir, Basiret…
Gazete: Bir yayın organı olarak 1831'de çıkmaya başlayan Takvim-i Vakayi, resmî bir gazete idi. Daha sonra yarı resmî olarak 1840'ta İngiliz W. Churchill tarafından Ceride-i Havadis çıkarıldı. İlk edebî ve özel gazete ise 1860 yılında Şinasî ve Agâh Efendi tarafından çıkarılan Tercüman-ı Ahvaldir. Daha sonra Şinasi, Tasvir-i Efkar adlı gazeteyi çıkarır. Bu dönemde yayınlanan diğer gazeteler: Muhbir, Hürriyet, İbret, Devir, Bedir, Basiret…
Hikaye ve Roman : Türk edebiyatı romanla ilk defa 1859'da tanışır. Yusuf Kâmil Paşa, Fenolen'un Telemak adlı romanını tercüme eder. İlk yerli roman Şemsettin Sami'nin Taaşşuk-u Talât ve Fitnat'tır (1872). İlk hikâye Ahmet Mithat Efendi'nin Letaif-i Rivayet'idir.
Tiyatro: İlk tiyatro Şinasi'nin Şair Evlenmesi adlı, bir perdelik, komedi türündeki eseridir. Eserde görücü usulü ile yapılan evliliklere gönderme yapılır.
Şiir: Tanzimat döneminde en önemli yenilik, şiirde görülür. Şekil olarak divan şiirine bağlı kalınmış, fakat konu bakımından hem eski terk edilmiş hem de oldukça yeni ve çeşitli konular işlenmiştir. Aruz ölçüsünün yanında az da olsa hece kullanılmıştır. Gazel, kaside, terkib-i bent gibi şekiller kullanılarak hak, adalet, kanun, eşitlik, hürriyet... gibi kavramlar işlenmiştir.
Tiyatro: İlk tiyatro Şinasi'nin Şair Evlenmesi adlı, bir perdelik, komedi türündeki eseridir. Eserde görücü usulü ile yapılan evliliklere gönderme yapılır.
Şiir: Tanzimat döneminde en önemli yenilik, şiirde görülür. Şekil olarak divan şiirine bağlı kalınmış, fakat konu bakımından hem eski terk edilmiş hem de oldukça yeni ve çeşitli konular işlenmiştir. Aruz ölçüsünün yanında az da olsa hece kullanılmıştır. Gazel, kaside, terkib-i bent gibi şekiller kullanılarak hak, adalet, kanun, eşitlik, hürriyet... gibi kavramlar işlenmiştir.
